2023. 10. 31. 21:19ㆍ[동의보감]/탕액편(湯液編)
제채(薺菜)[동의보감]
냉이
이명:[나생이] [나숭게] [내생이]
학명:Capsella bursapastoris (L.) L.W.Medicus
분류군:Cruciferae(십자화과)
일명:ナズナ(Nazuna)
영명:Shepherdspurse(Shephrd's purse)
잎
근생엽은 많이 돋아서 지면에 퍼지며 엽병이 있고 두대우열(頭大羽裂)되며 길이 10cm이상이고 열편은 좁고 길며 유이편(有耳片) 또는 뭉뚝한 치아모양의 톱니가 있다. 경생엽은 호생하고 위로 갈수록 작아져서 엽병이 없어지며 피침형 이저로서 원줄기를 반 정도 감싸고 가장자리가 근생엽과 마찬가지로 갈라지지만 위로 가면서 큰 치아상으로 된다.
열매
열매는 편평한 도삼각형이며 길이 6-7mm, 폭 5-6mm로서 요두이고 털이 없으며 종자가 20~25개 들어 있고 종자는 도란형이며 길이 0.8mm정도이다. 종자를 제(齊)라 한다.
꽃
5~6월에 원줄기 끝에서 백색의 십자화가 많이 달려 총상화서를 형성하며 화경이 있다. 화관은 소형이며 꽃받침잎은 4개로서 긴 타원형이고 길이 1mm정도이다. 꽃잎도 4개이며 도란형으로서 길이 2-2.5mm이고 4강웅예(4強雄蘂)와 1개의 암술이 있다.
줄기
높이 10-50cm이고 곧게 서며 전체에 털이 없고, 줄기 상부에서 가지가 많이 갈라진다.
뿌리
땅속에 직근이 자라며, 뿌리는 맛이 달다.
원산지
한국
분포
▶세계적으로 분포한다.
▶전국 각지에 야생한다.
형태
2년생 초본
크기
높이 약 10~50cm이다.
생육 환경
▶적지는 해가 잘 들고 배수가 잘 되는 양토나 사질양토가 이상적이다.
광선
양생
내한성
강함
토양
비옥
꽃/번식방법
씨로 번식하며 직근성이므로 이식은 곤란하므로 직파한다. 열매가 익으면 터져서 쏟아져 버리므로 터지기 전에 잘라 큰 종이에 펴서 볕에 말리면 씨를 받을 수 있다. 이것을 곧 흩뿌림하면 가을에는 어린 모종으로 자란다.
재배특성
1)재배기술
①파종법 - 채종이 되면 90㎝이랑을 만들고 고루 흩어 뿌리되 종자가 작으므로 흙 50%와 잘 혼합해서 뿌린다. 파종량은 10a당 2-3ℓ정도 소요되나 종자량이 많을수록 수량이 증가된다.
②시비 - 밑거름을 위주로 주고 웃거름은 겨울재배를 할 경우에만 1회정도 준다. 시비량은 10a당 퇴비 1,500㎏, 계분150㎏, 유기질비료 150㎏정도를 전 밭에 고루 뿌리고 경운한 다음 밭골을 만든다. 웃거름은 9월 상순경에 유기질비료를 10a당 50㎏정도 주고 물대기를 한다.
③겨울재배법 - 10월 하순경에 비닐터널과 하우스를 설치 보온하면 1월부터 수확할 수 있다.
2)관리
①솎음질 - 포기사이를 3-4㎝로 배게 두고 그 이상 밀식된 곳은 솎아준다.
②중경제초 - 잡초는 2회정도 제거해 주며 장마철에 발생이 심하면 생육이 대단히 나빠진다.
③물대기 - 겨울철부터 수확할 계획이면 가을철 가뭄때 한두번 물대기와 겸해서 요소를 10a당 5㎏정도 웃거름을 시용하여 뿌리의 발육을 돕는다.
④월동대책 - 봄철 수확을 목적으로 하면 짚이나 낙엽으로 멀칭하여 월동보호대책을 한다. 그러나 봄 2월 중순경부터는 멀칭한 짚이나 낙엽을 제거하여야 속히 재생하게 된다.
3)수확
수확은 봄 3-4월, 가을 9-11월, 겨울 12-2월 등 재배목적에 따라 어느 때나 가능하며 10a당 생산량은 파종량에 따라 차이가 있으나 500-1,000㎏까지 가능하다.
결실기
3월
이용방안
▶건강식품으로서 감기가 몸살을 앓을 때 따끈한 냉이국이 해열제 구실을 하는 것을 알 수 있고 또 소화흡수를 촉진시켜 건위제 역할도 한다.
▶전초(全草)는 薺菜(제채), 화서(花序)는 薺菜花(제채화), 종자는 薺菜子(제채자)라 하며 약용한다.
⑴薺菜(제채) -
①뿌리를 포함한 전초를 5-6월 개화시에 캐어 깨끗이 씻어서 햇볕에 말린다.
②성분 : 제채에는 蓚酸(수산), 주석산, 사과산, pyruvin酸(산), sulfanil酸(산), fumar酸(산) 등의 유기산, arginine, asparagine酸(산), proline, methionine, leucine, glutamic acid, glycine, alanine, cystine, cystein 등의 아미노산, 蔗糖(자당), 乳糖(유당), sorbose, glucosamine, sorbitol, mannitol, adonitol 등의 당분이 함유되어 있고 무기물 중에는 kalium 34.39%, 칼슘 15.09%, 나트륨 13.44%, 철 0.24%, 염소 3.70%, 인 3.63%, mangan 0.2404%가 함유되어 있다. 식용부붕는 500g당 단백질 21.2g, 지방 1.6g, 당 24g, 組纖維(조섬유) 5.6g, 灰分(회분) 7.2g, 칼슘 1680mg, 인 292mg, 철 25.2g, carotene 12.8mg, nicotine酸(산) 2.8mg, 비타민C 220mg을 함유한다.
③약효 : 和脾(화비), 利水(이수), 止血(지혈), 明目(명목)의 효능이 있다. 이질, 水腫(수종), 淋病(임병), 유미뇨, 토혈, 혈변, 血崩(혈붕), 월경과다, 目赤疼痛(목적동통)을 치료한다.
④용법/용량 : 9-15g(신선한 것은 30-60g)을 달여서 복용한다. 또는 丸劑(환제), 散劑(산제)로 복용한다. <외용> 粉末(분말)을 조합하여 붙인다. 짓찧어서 붙이거나 즙을 내어서 點眼(점안)한다.
⑵薺菜花(제채화) -
①약효 : 이질, 崩漏(붕루)를 치료한다. 그늘에서 건조하여 가루 내어 大棗(대조)의 煎液(전액)으로 1일 6g씩 복용하면 久痢(구리)가 치유되고 소아의 乳積(유적)을 치료할 수 있다. 燒存性(소존성)으로 분말하여 복용하면 赤白痢(적백리)가 낫는다.
②용법/용량 : 9-15g을 달여서 복용하거나 粉末(분말)하여 복용한다.
⑶薺菜子(제채자) -
①여름에 과실이 익으면 과지를 채취하여 햇볕에 말려서 종자만 떨어낸다. ②성분 : 녹색의 과피에는 diosmin(flavonoid)이 함유되어 있고 종자에는 22.5%의 脂肪油(지방유)가 함유되어 있다.
③약효 : 祛風(거풍), 明目(명목)의 효능이 있다. 目痛(목통), 綠內障(녹내장), 예장(角膜片雲(각막편운))을 치료한다.
④용법/용량 : 3-15g을 달여서 복용한다.
보호방안
굳이 재배하지 않아도 얼마든지 채취할 수 있다고 하던 시절은 지났다. 농촌의 유휴노동력의 부족은 냉이도 재배해야 할 만큼 심각하고 또 영양가가 새로이 인식된 건강식품으로 수요가 증대하고 있으므로 집단 재배가 바람직하다.
특징
냉이를 옛말에는 `나시`라 했고 지방에 따라 조금씩 이름이 다른데 이것은 그만큼 널리 활용했음을 말해준다.
병충해정보
냉이는 추운 시기에 재배되므로 병해충의 피해가 거의 없으나 봄철에 배추벌레와 거세미의 피해가 가끔 있으므로 유기인제를 살포하여 방제할 수 있다. 그러나 방제를 하지 않아도 큰 피해는 없으므로 가능하다면 무공해 식품으로 생산하는 것이 바람직하다.
학명 Capsella bursapastoris (L.) L.W.Medicus
Pfl.-Gatt. 1: 85 (1792)
1. Capsella bursa-pastoris var. auriculata Makino
J. Jap. Bot. 5: 17 (1921)
1) Lineamenta Florae Koreae (W.T.Lee, 1996)
2. Capsella bursa-pastoris var. pinnata Makino
J. Jap. Bot. 5: 17 (1921)
1) Lineamenta Florae Koreae (W.T.Lee, 1996)
3. Capsella bursa-pastoris var. triangulagis Gruner
Bull. Natl. Sci. Mus. Tokyo 31: 40 (1952)
1) Lineamenta Florae Koreae (W.T.Lee, 1996)
4. Thlaspi bursa-pastoris L.
Sp. pl. 647 (1753)
1) Lineamenta Florae Koreae (W.T.Lee, 1996)
국명 냉이
1) 한국식물명고 (이우철, 1996)
2) 식물원색도감 과학백과사전 (김현삼, 리수진, 박형선, 김매근, 1988)
3) 우리나라식물명감 (박만규, 1949)
4) 한국식물명람 (이춘녕 & 안학수, 1963)
5) 조선식물명집 (정태현, 도봉섭, 심학진, 1949)
1. 나생이
1) 조선식물명집 (정태현, 도봉섭, 심학진, 1949)
2) 한국식물명람 (이춘녕 & 안학수, 1963)
3) 우리나라식물명감 (박만규, 1949)
4) 한국식물명고 (이우철, 1996)
2. 나숭게
1) 한국식물명고 (이우철, 1996)
2) 한국식물명람 (이춘녕 & 안학수, 1963)
3. 내생이
영문명 : Shepherdspurse
일본명 : ナズナ
북한명 : 냉이
Capsella bursa-pastoris ( L. ) Medik.
Pflanzen-Gattungen 1792
1792
Type Information
Type Remarks:
151841
Capsella bursa-pastoris Medik.
Pflanzeng. 85.
85. 0
Original Data:
Notes: Reg. temp
출처:국가생물종지식정보시스템.국가표준식물목록.IPNI
제(薺)
Capsella bursa-pastoris (Linn.) Medic.
이명(異名)
Thlaspi bursa-pastoris L.
Bursa djurdjurae Shull
Bursa fracticruris Borbás
Bursa grandiflora Kuntze
Bursa nana (Baumg.) Borbás
Bursa occidentalis Shull
Bursa orientalis Shull
Bursa pastoris Weber
Bursa penarthae Shull
Bursa rubella Druce
Bursa tuscaloosae Shull
Bursa viguieri Shull
Capsella agrestis Jord.
Capsella alpestris Miégev.
Capsella apetala Opiz
Capsella batavorum E.B. Almq.
Capsella concava E.B. Almq.
Capsella heegeri Solms.
Capsella hyrcana Grossh.
Capsella lycia Stapf
Capsella mediterranea E.B. Almq.
Capsella patagonica E.B. Almq.
Capsella penarthae (Shull) Wilmott
Capsella polymorpha Cav.
Capsella ruderalis Jord.
Capsella stenocarpa (Crép.) Timb.-Lagr.
Capsella treviorum E.B. Almq.
Capsella turoniensis E.B. Almq.
Capsella viguieri Blaringhem
Lepidium bursa-pastoris (L.) Willd.
Nasturtium bursa-pastoris (L.) Roth
Solmsiella heegeri (Solms-Laub.) Borbás
Capsella bursa-pastoris subsp. bursa-pastoris (L.) Medik.
Capsella bursa-pastoris subsp. eu-bursa Briq.
Capsella bursa-pastoris subsp. occidentalis (Shull) Maire
Capsella bursa-pastoris var. bursa-pastoris (L.) Medik.
Capsella bursa-pastoris var. integrifolia DC.
Capsella bursa-pastoris var. minuta Post
Bursa abscissa (E.G.Almg.) Druce
Bursa alandica (Almq.) Druce
Bursa anglica (E.G.Almq.) Druce
Bursa astoris Weber
Bursa batavorum (Almq.) Druce
Bursa belgica (Almq.) Druce
Bursa bremensis (E.G.Almq.) Druce
Bursa brittonii (E.G.Almq.) Druce
Bursa bursa-pastoris var. heteris Shull
Bursa bursa-pastoris var. integrifolia Farw.
Bursa bursa-pastoris var. minor Farw.
Bursa bursa-pastoris var. rhomboidea Shull
Bursa bursa-pastoris var. simplex (Hus) Shull
Bursa bursa-pastoris var. tenuis Shull
Bursa concava (E.G.Almq.) Druce
Bursa divaricata Kuntze
Bursa druceana (E.G.Almq.) Druce
Bursa gallica (E.G.Almq.) Druce
Bursa germanica (E.G.Almq.) Druce
Bursa grossa (E.G.Almq.) Druce
Bursa heegeri (Solms) Shull
Bursa hiatula (E.G.Almq.) Druce
Bursa integrella (E.G.Almq.) Druce
Bursa laevigata (E.G.Almq.) Druce
Bursa mediterranea (E.G.Almq.) Druce
Bursa occidentalis subsp. madeirae Shull
Bursa occidentalis var. concava Shull
Capsella austriaca Sennen
Capsella autumnalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella belgica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella bicuspis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella bifida Raf.
Capsella biformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella bottnica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella bremensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella brevisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella brittonii (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella bursa Raf.
Capsella bursa-pastoris f. aestivalis E.B.Almq.
Bursa origo (E.G.Almq.) Druce
Bursa patagonica (E.G.Almq.) Druce
Bursa pergrossa (E.G.Almq.) Druce
Bursa robusta (E.G.Almq.) Druce
Bursa sinuosa (E.G.Almq.) Druce
Bursa sublaevigata (Almq.) Druce
Bursa trevirorum (E.G.Almq.) Druce
Bursa turoniensis (E.G.Almq.) Druce
Bursa viminalis (Almq.) Druce
Capsella bursa-pastoris f. arachnoidea Hus
Capsella bursa-pastoris f. attenuata Hus
Capsella bursa-pastoris f. coronopifolia (DC.) Jovan.-Dunj.
Capsella bursa-pastoris f. coronopus E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris f. crassior E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris f. orbicularis Hus
Capsella bursa-pastoris f. pinnatifida (Schltr.) Jovan.-Dunj.
Capsella bursa-pastoris f. prionophylla E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris f. prostrata E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris f. rhomboidea Hus
Capsella bursa-pastoris f. serrata E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris f. setchelliana Hus
Capsella bursa-pastoris f. simplex Hus
Capsella bursa-pastoris f. treleaseana Hus
Capsella bursa-pastoris f. ventosa E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris var. auriculata Makino
Capsella bursa-pastoris var. brachycarpa Heldr.
Capsella bursa-pastoris var. coronopifolia DC.
Capsella bursa-pastoris var. pinnata Makino
Capsella bursa-pastoris var. pinnatifida Schltdl.
Capsella foliosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella frigida (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella fucorum (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella furcata Raf.
Capsella galicica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella gallica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella germanica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella gothica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella gotlandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella gracilescens (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella grossa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella grossotriangularis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella hanseatica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella abscissa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella acutifolia Raf.
Capsella aestivalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella agrestis-rubella Paill.
Capsella alandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella algida (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella altissima (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella amblodes Raf.
Capsella angermannica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella anglica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella angustiloba (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella bursa-pastoris var. rubriflora Muschl.
Capsella calmariensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella caucasica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella cavata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella collina (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella compacta (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella convexiformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella cordata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella cordigera (?stman) Almq.
Capsella coroncpus (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella cuneiformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella cuneolata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella curvisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella cuspidata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella dentata Raf.
Capsella denticulata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella difformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella diodonta (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella divaricata Walp.
Capsella druceana (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella elegans (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella emarginata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella erecta Walp.
Capsella exotica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella faucialis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella helsingica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella herjedalica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella hians (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella hiatula (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella hiemalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella humilis Rouy & Foucaud
Capsella incisura (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella integrella (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella jemtlandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella jeniseiensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella kyphosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lacerata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella laevigata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lanceolatocaspica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella latisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella laxa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lenaensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella leptoloba (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella linearis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lingulata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lobulata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella longiracemosa Sennen
Capsella longirostris (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella longisiliqua (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lulensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella lutetiana (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella macroclada (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella matura (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella microcarpa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella monasterialis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella nanella (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella nylandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella obovata (?stman) Almq.
Capsella obtusa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella odontophylla (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella oelandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella origo (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella oviculata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella ovifera (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella pastoralis Dulac
Capsella pastoris Rupr.
Capsella perconcava (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella perdentata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella pergrossa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella perhians (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella perversa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella pinnata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella pinnatofoliosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella poimenobalantion St.-Lag.
Capsella praecox Jord.
Capsella praematura (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella prionophylla (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella provincialis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella querceti (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella ramselensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella rhenana Almq.
Capsella rhombea (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella robusta (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella rubelliformis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella rubelloagrestis Paill.
Capsella rubiginosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella sabulosa Jord.
Capsella salinula (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella savonica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella scanica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella scoliocaspica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella segetum (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella seleniaca (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella semilobata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella semirubella (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella sinuatolinearis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella sinuosa (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella smolandica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subalgida (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subalpina (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subarctica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subbergiana (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subcanescens (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subcavata (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella subseleniaca (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella tenella (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella tenera (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella tenerescens (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella tibelensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella tjustiana (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella trevirorum (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella triangularis St.-Lag.
Capsella umensis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella ursina (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella varia (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella vestrogothica (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella viaria (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella viarum (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella viminalis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Capsella virgata Jord.
Capsella viridis (E.B.Almq.) E.B.Almq.
Crucifera capsella E.H.L.Krause
Iberis bursa-pastoris (L.) Crantz
Opizia bursoides Raf.
Rodschiedia bursa-pastoris P.Gaertn.,B.Mey. & Scherb.
Thlaspi cuneatum Stokes
Thlaspi infestum Salisb.
Thlaspi polymorphum Gilib.
Thlaspi schrankii J.F.Gmel.
一年或二年生草本,高20-50厘米,稍有分枝毛或單毛。莖直立,有分枝。基生葉叢生,大頭羽狀分裂,長可達10厘米,頂生裂片較大,側生裂片較小,狹長,先端漸尖,淺裂或有不規則粗鋸齒,具長葉柄;莖生葉狹披針形,長1-2厘米,寬2毫米,基部抱莖,邊緣有缺刻或鋸齒,兩面有細毛或無毛。總狀花序頂生和腋生;花白色,直徑2毫米。短角果倒三角形或倒心形,長5-8毫米,寬4-7毫米,扁平,先端微凹,有極短的宿存花柱;種子2行,長橢圓形,長1毫米,淡褐色。
分布幾遍全國;全世界溫帶地區廣布。爲生於田邊或路旁的雜草。莖葉作蔬菜吃。全草入藥,有利尿、止血、清熱明目、消積之效。
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
薺菜
제채(薺菜)
나이性溫味甘無毒
성(性)은 온(溫)하고 미(味)는 감(甘)하고 무독(無毒)하다.
利肝氣和中利五藏
간기(肝氣)을 이(利)하고 화중(和中)하며, 오장(五臟)을 이(利)한다.
生田野中淩冬不死煮粥喫能引血歸肝明目《本草》
밭이나 들에 나는데 겨울에도 죽지 않는다. 자죽(煮粥)하면 곧잘 인혈귀간(引血歸肝)하여 명목(明目)한다.[본초].
八月陰中含陽陽氣發生乃於 中秋而薺麥復生也《參同契註》
팔월(八月)은 음중(陰中)에 양(陽)이 함(含)하는 때이기 때문에 양(陽)도 생(生)한다. 그러므로 중추(中秋)에는 제(薺), 맥(麥)이 복생(復生)한다.[참동계의 주해].
@子
제채자(薺菜子)
薺菜子一名時蓂子補五藏不足去風毒邪氣療靑盲目痛不見物明目去障次解熱毒久食視物鮮明四月八月採《本草》
일명(一名) 석명자(菥蓂子)라고도 한다. 오장(五臟)이 부족(不足)을 보(補)하고, 풍독사기(風毒邪氣)를 거(去)하며, 청맹(靑盲)하여 물체(物體)가 보이지 않는 것, 목통(目痛), 명목(明目)하며, 장예(障翳)를 거(去)하고, 열독(熱毒)을 해소(解消)한다. 구식(久食)하면 물체(物體)가 선명(鮮明)하게 보인다. 사월(四月), 팔월(八月)에 채(採)한다.[본초].
@根
근(根)
療目疼《本草》
목동(目疼)을 요(療)한다.[본초].
@莖葉
경엽(莖葉)
燒灰治赤白痢極效
소회(燒灰)는 적백리(赤白痢)을 치(治)하는데 매우 효(效)가 있다.
[東醫寶鑑]
'[동의보감] > 탕액편(湯液編)' 카테고리의 다른 글
해인다(孩兒茶)[동의보감] (1) | 2023.11.23 |
---|---|
개채(芥菜)[동의보감] (1) | 2023.11.11 |
황정(黃精)[동의보감] (1) | 2023.10.21 |
만청자(蔓菁子)[동의보감] (1) | 2023.10.21 |
내복(萊菔)[동의보감] (0) | 2023.10.21 |